1,8 miljoen huishoudens wonen niet zoals ze willen

Voor meer dan 20% van de huishoudens in Nederland sluit hun huis niet aan op de voorkeur die zij voor een huur- of koopwoning hebben.

Zo zou 14% van de huiseigenaren liever huren, dit is 8% van het totaal aantal huishoudens. Van de sociale huurders zou 31% (8% van het totaal) liever kopen, en van de huurders in de vrije sector is dit maar liefst 49% (6% van het totaal). Dit laatste komt vermoedelijk doordat huren in de vrije sector niet gesubsidieerd en relatief duur is. Bij een deel van de sociale huurders kan meespelen dat kopen voor hen financieel gezien sowieso geen optie is. 
 

Jongeren willen kopen, ouderen huren 
Leeftijd speelt een belangrijke rol bij de voorkeur voor huur- of koopwoningen. Respondenten tot 45 jaar hebben relatief vaak een voorkeur voor koopwoningen. Oudere respondenten (65+) hebben juist relatief vaak een voorkeur voor een huurwoning. Naast leeftijd zijn woonvoorkeuren niet of nauwelijks gerelateerd aan andere persoonlijke kenmerken. Wel is de voorkeur voor een huurwoning vaker te vinden bij mensen die in stedelijke gebieden wonen. 

Nederlanders zijn bereid te betalen voor hun woonvoorkeur 

Bij afwezigheid van financiële verschillen is een koopwoning dus populairder dan een huurwoning, maar aan beide typen woningen bestaat duidelijk behoefte. Eenzelfde beeld komt naar voren als mensen wordt gevraagd hoeveel meer of minder zij bereid zijn te betalen aan woonlasten voor een huur- of een koophuis (alle woonlasten exclusief aflossingsdeel hypotheek). Een kwart van de Nederlanders geeft aan, ongeacht de kosten, in een koopwoning te willen wonen, terwijl één op de zes, ongeacht de kosten, een voorkeur heeft voor een huurhuis. Voor overige groepen zijn de kostenverschillen doorslaggevend voor de woonwensen. Ook hier geven vooral jongeren aan dat zij bereid zijn fors extra te betalen om hun koopwens te realiseren, terwijl ouderen bereid zijn hogere woonlasten te accepteren voor een huurwoning. 

Verminderen mismatch van economisch belang 
Vooral ouderen met een koopwoning in stedelijke gebieden geven aan bij gelijke kosten liever te huren dan te kopen.  Zij zijn vaak op zoek naar een kleinere, gelijkvloerse woning. Als voordelen noemden deze woningbezitters dat ze flexibeler zijn en geen zorgen hebben over onderhoud. 
 
De onderzoekers van DNB concluderen dat er een mismatch is. Meer huizen bouwen zien zij als een oplossing. Ook kan het helpen om fiscale voordelen voor kopen te verkleinen. ”Het fiscale beleid maakt het voor ouderen nu bijvoorbeeld niet aantrekkelijk om hun huis te verkopen en dat geld op een beleggingsrekening te zetten. Doe je dat wel, dan wordt hun vermogen zwaarder belast”.  
Maak je het aantrekkelijker om te gaan huren, dan komen er voor jongere meer koopwoningen beschikbaar. 
 
Voor mensen is het prettig als ze kunnen wonen zoals ze graag willen. Als de huidige mismatch kleiner wordt, leidt dat tot meer welzijn en daarmee tot welvaartswinst.